Dành cho các bạn thích tìm hiểu về ĐẠO MẪU VIỆT NAM
........................
.....................................
Cô Năm Suối Lân vốn là tiên nữ trên thiên cung, giáng sinh hạ giới là thiếu nữ dân tộc Nùng ở xứ Lạng.
Có tài liệu chép rằng, cô Năm là tiên nữ cận kề bên Chầu Năm Suối Lân ( thuở chầu còn là công chúa), nên cô được tôn danh hiệu là CÔ NĂM SUỐI LÂN.hay còn gọi là CÔ NĂM SÔNG HÓA.
Cô Năm Suối Lân còn hầu Mẫu Thượng Ngàn.
Cô là một thánh nữ có tính cách dịu dàng, anh minh, trí tuệ thần thông:
Cô Năm cốt cách phi thường
Trâm cài lượt giắt, soi gương chải đầu
Long lanh mắt phượng như sao
Thần thông diệu trí biết bao quyền hành.
Cô sinh ra từ thuở Lê Triều, oai linh dậy khắp trời Nam đương thời:
Lê triều tích cũ sử xanh
Cô Năm công chúa rành rành oai linh.
Sau khi về trời, cô được sắc phong hiển thánh, cô vẫn được coi là tiên cô kề cận bên cửa Chầu Năm, coi sóc bản đền Suối Lân.
Ngoài ra, cô còn được coi là vị thánh trấn giữ tại cửa rừng suối Lân. ( cung rừng này, cửa vào do cô trấn giữ, còn cửa ra là Thất Khê do CÔ BÉ ĐÈO KẺNG trấn giữ.)
Ai đi chiêm bái đất Lạng đều phải qua bái yết cửa Chầu Năm và cô Năm Suối Lân, nơi có dòng suối Lân do cô cai quản bốn mùa trong xanh, nước thông về sông Hóa.
Tương truyền rằng, dòng suối này vô cùng linh thiêng, nước suối cả năm trong xanh mát rượi, không cạn bao giờ.
Nếu có ai bệnh tật đến xin nước suối cô về uống bệnh sẽ tan ngay, nhược bằng người nào không biết xuống suối tắm hay rửa chân tay làm ô uế dòng chảy sẽ bị cô hành cho sốt mê sảng, điên dại.
Cô còn xát lá han kẻ nào dám báng nhạo cô, khiến cho chúng ngứa náy toàn thân, rồi cô cho đi lạc đường.
Cô Năm còn là người nổi tiếng thưởng phạt nghiêm minh:
Phép cô thưởng phạt nghiêm minh
Có công cô thưởng, tội hình không tha.
Tuy nhiên vị thánh nữ như hoa như ngọc này cũng đầy lòng vị tha:
Người thời có phúc có phần
Có lòng cô sẽ bắc cân cho đều
Cũng như nhiều thánh cô khác trong TỨ PHỦ THÁNH CÔ, cô Năm suối Lân là người đàn ca, thơ phú rất hay, giỏi cả chữa bệnh, cứu thương dân lành.
Cô Năm rất ít khi ngự đồng, thường chỉ ngự khi các ghế sát căn cô hay ghế hầu tại cửa đền cô.
Khi ngự đồng, cô thường mặc xiêm y màu xanh lá hoặc màu thiên thanh, chít khăn củ ấu, bên mình có túi vóc, dao quai.
Ngự đồng, cô cũng khai cuông và múa mồi.
Khi về đồng cô xinh đẹp vô ngần:
Về đồng cô mặc áo xanh
Nón buồm túi vóc thanh thanh hoa cài
Rườm rà cô vấn tóc mai
Chít khăn củ ấu chân hài cánh tiên
ĐỀN THỜ CHÍNH: Hiện nay, cô được thờ là thánh cô trấn giữ cửa suối Lân sông Hóa, cung thờ đặt cạnh đền chính cửa dền chầu Năm Suối Lân, thuộc huyện Hữu Lũng, Lạng Sơn.
